در دهه‌های اخیر، کانادا به‌عنوان یکی از مهاجرپذیرترین کشورهای جهان، مقصدی محبوب برای کارجویان و مهاجران جویای آینده‌ای بهتر شده است. اما در پشت ظاهر امن و قانون‌مدار این کشور توسعه‌یافته، واقعیتی تلخ پنهان است: وجود گسترده مشاغل غیرقانونی یا «کار سیاه» که بسیاری از تازه‌واردان را درگیر می‌کند. پدیده‌ای که گاه از سر ناچاری و بی‌اطلاعی و گاه بر اثر فریب و کلاهبرداری رخ می‌دهد. کار سیاه در کانادا نه‌تنها پیامدهای سنگین قانونی دارد، بلکه می‌تواند زندگی و آینده یک مهاجر را به‌کلی نابود کند. در این مقاله، با نگاهی دقیق و تحلیلی، به بررسی کار سیاه در کانادا چیست، انواع رایج مشاغل غیرقانونی در کانادا، دلایل شکل‌گیری، خطرات و راه‌حل‌های قانونی پرداخته‌ایم تا دیدی روشن و واقع‌گرایانه برای متقاضیان مهاجرت و کار در کانادا فراهم شود.
کار سیاه در کانادا چیست؟
در ابتدا به پاسخ ” کار سیاه در کانادا چیست” خواهیم پرداخت. کار سیاه در کانادا یا همان مشاغل غیرقانونی در کانادا به هر نوع فعالیت شغلی گفته می‌شود که بدون داشتن مجوز قانونی، اجازه‌نامه کار (Work Permit) یا ثبت رسمی در سیستم مالیاتی و بیمه‌ای کشور انجام شود. این نوع اشتغال می‌تواند شامل کار نقدی، کار بدون قرارداد، یا فعالیت‌هایی باشد که در آن فرد خارجی بدون ویزای معتبر کاری یا با سوءاستفاده از ویزای توریستی یا تحصیلی مشغول به کار می‌شود. کار سیاه برخلاف قوانین مهاجرت و کار کاناداست و برای کارگر و کارفرما می‌تواند پیامدهای جدی قانونی مانند جریمه، اخراج از کشور، یا حتی پیگرد قضایی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: کار جنرال در کانادا
ریشه‌ها و دلایل پیدایش کار سیاه در کانادا چیست؟
ریشه‌ها و دلایل پیدایش کار سیاه در کانادا را می‌توان در چند عامل کلیدی جست‌وجو کرد. نخست، محدودیت‌های قانونی و اداری برای دریافت مجوز کار (Work Permit) یا برنامه‌های پیچیده مهاجرت کاری مانند LMIA، باعث می‌شود بسیاری از مهاجران یا دانشجویان بین‌المللی برای تأمین هزینه‌های زندگی به اشتغال غیرقانونی روی آورند. دوم، نیاز بازار کار به نیروی ارزان و انعطاف‌پذیر در برخی صنایع مانند کشاورزی، ساخت‌وساز، نظافت و خدمات، کارفرمایان را به سمت استخدام نیروهای فاقد مجوز سوق می‌دهد. سوم، سوءاستفاده واسطه‌ها و دلالان مهاجرتی که با وعده کار در کانادا، افراد را به پرداخت پول برای فرصت‌های جعلی سوق می‌دهند، بستر اشتغال سیاه را تقویت کرده‌اند. در کنار این عوامل، نبود نظارت مؤثر، فشار اقتصادی مهاجران، و عدم آگاهی از قوانین نیز در گسترش این پدیده نقش مهمی دارند.
شکل‌های رایج کار سیاه در کانادا
” شکل های کار سیاه در کانادا چیست؟ ” شکل‌های رایج کار سیاه در کانادا یا مشاغل غیرقانونی در کانادا معمولاً در قالب فعالیت‌هایی انجام می‌شود که در آن افراد بدون مجوز قانونی (مانند ورک پرمیت یا اقامت دائم)، به صورت نقدی و خارج از سیستم مالیاتی مشغول به کار می‌شوند. این شکل‌ها در بسیاری از موارد شامل سوءاستفاده کارفرما از وضعیت مهاجر، نبود نظارت دقیق یا ناآگاهی فرد از قوانین است. رایج‌ترین شکل‌های کار سیاه در کانادا عبارت‌اند از:
- اشتغال بدون مجوز کار (Work Permit)
- کار نقدی بدون قرارداد
- سوءاستفاده از ویزاهای غیرکاری
- قراردادهای جعلی یا فروش LMIA
- فعالیت‌های خوداشتغالی بدون ثبت رسمی
- قاچاق نیروی کار یا استثمار
این شکل‌های مشاغل غیرقانونی در کانادا نه‌تنها غیرقانونی هستند، بلکه در صورت شناسایی می‌توانند منجر به جریمه، اخراج از کانادا یا محرومیت از فرصت‌های مهاجرتی آینده شوند. آگاهی و پرهیز از این روش‌ها برای حفظ امنیت قانونی و آینده مهاجرتی بسیار ضروری است.
بیشتر بخوانید: طبقه بندی ملی مشاغل کانادا (NOC)
معرفی مشاغل کار سیاه در کانادا
در پاسخ به ” مشاغل رایج در حوزه کار سیاه در کانادا چیست؟ ” باید بگوییم که مشاغل غیرقانونی در کانادا معمولاً شامل کارهایی هستند که به مهارت خاص، مدرک رسمی یا مجوز پیچیده نیاز ندارند و اغلب به صورت نقدی یا بدون قرارداد رسمی انجام می‌شوند. این مشاغل بیشتر در بخش‌هایی فعالیت دارند که به نیروی کار فصلی، موقت یا کم‌هزینه نیاز دارند. از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. نظافت منازل و ساختمان‌ها
کار در شرکت‌های خدمات نظافتی یا به‌صورت مستقل برای تمیزکاری خانه‌ها، دفاتر یا برج‌های مسکونی یکی از رایج‌ترین انواع کار سیاه در میان مهاجران و دانشجویان است.
۲. رستوران‌ها و فست‌فودها
شغل‌هایی مثل ظرف‌شویی، کمک‌آشپز، خدمات دهی در سالن (سِروِر)، یا پیک غذا اغلب بدون قرارداد رسمی و به صورت نقدی پرداخت می‌شود، به‌ویژه در رستوران‌های کوچک یا خانوادگی.
۳. نگهداری از سالمند و کودک (Caregiver)
برخی افراد در منازل به‌صورت غیررسمی از سالمندان یا کودکان مراقبت می‌کنند بدون آن‌که از طریق قانونی اقدام کرده باشند.
۴. کارهای ساختمانی و کارگری
در مشاغل غیرقانونی در کانادا فعالیت در پروژه‌های ساخت‌وساز به‌عنوان کارگر ساده، کمک‌نجار یا رنگ‌کار، از دیگر زمینه‌های پرتقاضای کار سیاه است؛ به‌ویژه در شهرهایی مانند تورنتو، ونکوور و مونترال.
۵. کشاورزی و دامداری فصلی
مزارع و کارخانه‌های مواد غذایی، اغلب به نیروی کار فصلی نیاز دارند و برخی کارگران بدون مجوز در این بخش‌ها فعالیت می‌کنند.
۶. رانندگی بدون مجوز رسمی
مانند راننده تحویل غذا با دوچرخه یا خودرو (در برخی موارد بدون ثبت در اپلیکیشن‌های رسمی)، یا حتی راننده کامیون و ون در شرایط غیرقانونی.
۷. فعالیت‌های فریلنس و خدمات دیجیتال
افرادی که از داخل کانادا خدمات آنلاین مانند طراحی گرافیک، ترجمه، برنامه‌نویسی یا بازاریابی دیجیتال ارائه می‌دهند، گاهی بدون مجوز کار و ثبت مالیاتی این کار را انجام می‌دهند.
این مشاغل اگرچه ممکن است از نظر فنی ساده و پرتقاضا باشند، اما انجام آن‌ها بدون مجوز قانونی، می‌تواند خطرات زیادی از جمله جریمه، اخراج از کشور یا تأثیر منفی بر آینده مهاجرتی فرد در پی داشته باشد.
بیشتر بخوانید: مزایای ویزای کاری کانادا چیست
پیامدهای قانونی برای فرد و کارفرما در کار سیاه در کانادا چیست؟
پیامدهای قانونی برای فرد و کارفرما در اشتغال غیرقانونی (کار سیاه) در کانادا بسیار جدی است و ممکن است آینده مهاجرتی یا حرفه‌ای هر دو طرف را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد. در ادامه، این پیامدها در مشاغل غیرقانونی در کانادا را به تفکیک بررسی می‌کنیم:
پیامدهای قانونی برای فرد شاغل (بدون مجوز کار)
اخراج از کشور (Deportation / Removal Order):
در صورت شناسایی کار غیرقانونی، دولت کانادا ممکن است دستور اخراج صادر کند. این دستور می‌تواند به شکل «Exclusion Order» باشد که فرد را تا چند سال از ورود مجدد به کانادا محروم می‌کند (معمولاً ۱ تا ۵ سال).
ممنوعیت ورود مجدد به کانادا:
در مشاغل غیرقانونی در کانادا حتی پس از ترک داوطلبانه کشور، پرونده فرد ممکن است در سیستم مهاجرتی (GCMS) علامت‌گذاری شود. این علامت ممکن است باعث رد ویزا یا تأخیر در بررسی‌های بعدی شود.
ثبت سابقه در سیستم مهاجرتی (Red Flag in GCMS):
اگر ثابت شود فرد آگاهانه بدون مجوز مشغول به کار بوده، این تخلف تا ۱۰ سال در سوابق مهاجرتی‌اش باقی می‌ماند.
محرومیت از دریافت اقامت دائم:
افرادی که بدون اجازه قانونی کار کرده‌اند، ممکن است واجد شرایط بسیاری از برنامه‌های مهاجرتی (مانند اکسپرس انتری یا اسپانسرشیپ کاری) نباشند.
نداشتن حقوق قانونی شغلی:
افرادی که به‌صورت سیاه کار می‌کنند، مشمول بیمه کار (EI)، حداقل دستمزد، ساعت کاری قانونی، یا حمایت‌های دولتی نیستند و در صورت بروز مشکل (مثل آسیب‌دیدگی یا عدم پرداخت حقوق)، امکان شکایت رسمی ندارند.
پیامدهای قانونی برای کارفرمای متخلف
جریمه‌های نقدی سنگین:
کارفرمایی که فردی را بدون مجوز قانونی استخدام کند، ممکن است تا ۵۰٬۰۰۰ دلار جریمه شود؛ این مبلغ بسته به شدت تخلف و تعداد افراد استخدام‌شده متغیر است.
حکم زندان:
در موارد شدید در مشاغل غیرقانونی در کانادا، کارفرما ممکن است به حبس تا دو سال محکوم شود به‌ویژه اگر شواهدی از استثمار، قاچاق نیروی کار یا تکرار تخلف وجود داشته باشد.
از دست دادن مجوز تجاری یا حقوق استخدام نیروی خارجی:
کارفرمایان متخلف ممکن است برای همیشه یا موقتاً از شرکت در برنامه‌هایی مانند LMIA یا استخدام نیروی خارجی محروم شوند.
ثبت تخلف در سوابق CRA و CBSA:
اداره مالیات (CRA) و سازمان خدمات مرزی کانادا (CBSA) ممکن است فعالیت کارفرما را تحت نظر قرار دهند و حساب‌های بانکی یا کسب‌وکار او را بررسی یا مسدود کنند.
دعاوی حقوقی و جبران خسارت:
در صورت بروز آسیب‌دیدگی یا مرگ کارگر غیرقانونی، کارفرما ممکن است با دعاوی قضایی و الزام به پرداخت دیه یا خسارت مواجه شود.
بیشتر بخوانید: تبدیل ویزای توریستی به کاری در کانادا
راه‌های پیشگیری و راهنمای قانونی در مشاغل غیرقانونی در کانادا
” راه های پیشگیری و راهنمای قانونی کار سیاه در کانادا چیست؟ ” برای جلوگیری از گرفتار شدن در دام کار سیاه در کانادا و حفظ امنیت حقوقی و مهاجرتی خود، آگاهی و اقدام درست از اهمیت بالایی برخوردار است. در ادامه، مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از کار غیرقانونی و راهنمای قانونی برای اشتغال در کانادا آورده شده است:
راه‌های پیشگیری از ورود به کار سیاه:
از اعتبار ویزای خود آگاه باشید
قبل از انجام هر نوع کار، مطمئن شوید نوع ویزای شما (تحصیلی، توریستی، کاری) به شما اجازه اشتغال می‌دهد یا خیر. کار با ویزای نامعتبر حتی به‌صورت پاره‌وقت، غیرقانونی محسوب می‌شود.
تنها با کارفرمای معتبر قرارداد ببندید
در مشاغل غیرقانونی در کانادا از پذیرش پیشنهادهای کاری بدون قرارداد رسمی یا پیشنهادهایی که به‌صورت نقدی و بدون ثبت مالیاتی هستند خودداری کنید.
از وعده‌های غیرواقعی آژانس‌ها و افراد سودجو پرهیز کنید
وعده‌هایی مثل “کار سریع بدون نیاز به مجوز”، “درآمد بالا بدون دردسر”، یا “خرید LMIA تضمینی” معمولاً نشانه‌ی کلاهبرداری است.
با مشاور مهاجرتی دارای مجوز مشورت کنید
از افراد یا مؤسساتی کمک بگیرید که دارای شماره رسمی از شورای قانون‌گذاری مشاوران مهاجرت کانادا (CCIC/ICCRC) باشند.
در دوره‌ها و برنامه‌های رسمی شرکت کنید
شرکت در دوره‌های کالج، برنامه‌های کارآموزی (Co-op) یا دریافت پیشنهاد کار از طریق برنامه‌های رسمی مهاجرتی، مسیر امن و قابل‌اعتماد برای اشتغال است.
راهنمای قانونی اشتغال در کانادا:
دریافت مجوز کار (Work Permit)
بسته به شرایط، می‌توانید برای مجوز کار موقت (Open Work Permit یا Employer-Specific) اقدام کنید.
برنامه‌های مهاجرتی قانونی
از برنامه‌هایی مثل اکسپرس اینتری، برنامه‌های استانی (PNP)، برنامه تجربه کانادایی (CEC)، و ویزای استارت‌آپ استفاده کنید.
استفاده از گزینه Post-Graduation Work Permit (PGWP)
اگر با ویزای تحصیلی در کانادا هستید، پس از پایان تحصیل می‌توانید مجوز کار قانونی دریافت کنید.
ثبت رسمی کسب‌وکار (در صورت خوداشتغالی)
اگر قصد دارید به صورت فریلنس یا خوداشتغال کار کنید، حتماً کسب‌وکار خود را به‌طور رسمی ثبت کرده و درآمد را به سازمان مالیاتی (CRA) گزارش دهید.
ثبت بیمه اجتماعی (SIN Number)
برای هر نوع اشتغال قانونی در کانادا، باید شماره بیمه اجتماعی (SIN) داشته باشید تا کارفرما بتواند شما را به‌صورت رسمی استخدام کند.
درآمد تقریبی شغل سیاه در کانادا
درآمد حاصل از کار سیاه در کانادا بسته به نوع شغل، موقعیت جغرافیایی و توافق میان فرد و کارفرما متفاوت است، اما معمولاً بین ۱۲ تا ۲۵ دلار در ساعت متغیر است. این مشاغل اغلب در بخش‌هایی مانند نظافت، رستوران، کارگری ساختمانی، کشاورزی و مراقبت از کودک یا سالمند دیده می‌شوند و به‌صورت نقدی و بدون قرارداد پرداخت می‌شوند. اگرچه برخی از این مشاغل ممکن است در ظاهر درآمد مناسبی داشته باشند، اما به‌دلیل نداشتن امنیت شغلی، عدم برخورداری از مزایای قانونی مانند بیمه، بازنشستگی یا مرخصی و ریسک بالای جریمه یا اخراج از کشور، کار سیاه در بلندمدت گزینه‌ای پرخطر و ناپایدار محسوب می‌شود.
بیشتر بخوانید: پر درآمدترین شغل های کانادا
بیشتر بخوانید: معرفی سایت های کاریابی در کانادا
چه فعالیت‌هایی در کانادا نیاز به مجوز کار ندارند اما همچنان قانونی هستند؟
در ادامه، چند نمونه از فعالیت‌هایی که در کانادا نیاز به مجوز کار ندارند اما قانونی هستند، آورده شده است:
- کار داوطلبانه در سازمان‌های غیرانتفاعی (Volunteering)
- فعالیت‌های خوداشتغالی برای افراد مقیم کانادا (Self-Employment)
- کار در مشاغل خانگی کوچک مانند فروش صنایع دستی یا محصولات خانگی
- ارائه خدمات به‌عنوان هنرمند، نویسنده یا روزنامه‌نگار آزاد
- کار در برخی مشاغل کشاورزی فصلی که از قانون مجوز کار معاف هستند
- اعضای خانواده دارندگان ویزای کار یا اقامت دائم که تحت شرایط خاص اجازه کار دارند
- شرکت در دوره‌های کارآموزی یا آموزش‌های مرتبط با تحصیل (Co-op Work Placement) که مجوز جداگانه نیاز ندارند
- این موارد معمولاً در چارچوب قوانین خاصی تعریف شده‌اند و بسته به وضعیت مهاجرتی و نوع فعالیت ممکن است متفاوت باشند.
بیشتر بخوانید: هزینه مهاجرت به کانادا از طریق کار
مهاجرت به کانادا با سازمان مهاجرتی نگار
سازمان مهاجرتی نگار با مدیریت نگار پورعالی، مشاور رسمی و عضو معتبر انجمن مشاوران مهاجرت به کانادا (ICCRC)، خدمات جامع و تخصصی در زمینه مهاجرت به کانادا ارائه می‌دهد. این سازمان با تیمی مجرب، متقاضیان را در مسیر اخذ ویزای تحصیلی، کاری، استارت‌آپ، برنامه‌های مهاجرتی استانی و اکسپرس اینتری، اسپانسرشیپ خانوادگی و سرمایه‌گذاری همراهی می‌کند. سازمان مهاجرتی نگار، با ارائه مشاوره دقیق و پشتیبانی مستمر، تضمین می‌کند که متقاضیان در تمام مراحل مهاجرت خود با اطمینان و آرامش خاطر پیش بروند. برای کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی، می‌توانید به وب‌سایت رسمی این سازمان مراجعه کنید.
جمع بندی
در پاسخ به ” کار سیاه در کانادا چیست ” گفتیم که کار سیاه یا مشاغل غیرقانونی در کانادا صرفاً یک تخلف ساده اداری نیست؛ بلکه مسئله‌ای چندلایه با تبعات سنگین فردی، اقتصادی و اجتماعی است. اگرچه ممکن است برخی مهاجران در کوتاه‌مدت تصور کنند که این مسیر سریع‌تر به درآمد می‌انجامد، اما واقعیت این است که هزینه‌های پنهان آن از خطر اخراج گرفته تا تخریب آینده مهاجرتی بسیار بیشتر از منافع موقتی آن است. شناخت راه‌های قانونی اشتغال، استفاده از منابع رسمی و مشاوران معتبر و پرهیز از وسوسه‌های کار سیاه، نه‌تنها موجب حفظ امنیت فردی می‌شود، بلکه گامی است به‌سوی ساختن آینده‌ای پایدار در کشوری که بر قانون و عدالت استوار است. تنها با آگاهی و حرکت مسئولانه می‌توان از این دام پرخطر عبور کرد و در مسیر موفقیت واقعی گام نهاد.
