حقوق پناهندگی یکی از مباحث مهم در حقوق بینالملل و حقوق بشر است. کانادا به عنوان یکی از کشورهایی که سیاستهای پناهندگی خود را به طور جدی دنبال میکند، مکان مناسبی برای بررسی این حقوق است. در این مقاله، به بررسی سیستم حقوق پناهندگی در کانادا، مراحل درخواست پناهندگی، حقوق و مسئولیتهای پناهجویان، و چالشهای موجود در این زمینه خواهیم پرداخت.
تعریف پناهندگی
پناهندگی به معنای حفاظت از افرادی است که به دلیل ترس از آزار و اذیت در کشور خود، مجبور به ترک کشور خود میشوند. کنوانسیون 1951 پناهندگان و پروتکل 1967 آن، به عنوان اساسیترین اسناد در زمینه حقوق پناهندگی شناخته میشوند.
سیستم پناهندگی در کانادا
سیستم پناهندگی در کانادا به گونهای طراحی شده است که به افراد در معرض خطر، که به دلایل نژادی، مذهبی، ملیتی، عقاید سیاسی یا عضویت در گروههای اجتماعی خاص از آزار و اذیت در کشور خود در امان نیستند، امکان زندگی امن را در این کشور بدهد. این سیستم تحت نظارت اداره مهاجرت، پناهندگی و شهروندی کانادا (IRCC) و کمیسیون پناهندگی و مهاجرت کانادا (IRB) قرار دارد.
کیس های پناهندگی در کانادا
کیسهای پناهندگی در کانادا، بسته به شرایط و دلایل متقاضیان، در چندین دسته مختلف قرار میگیرند. هر دسته از کیسها بر اساس نوع تهدید یا شرایط خاصی که فرد در کشور مبدأ با آن مواجه است، طبقهبندی میشود و به همین دلیل، هر کدام معیارهای خاص خود را دارند. در ادامه، برخی از رایجترین کیسهای پناهندگی در کانادا را بررسی میکنیم:
- کیسهای سیاسی
- کیسهای مذهبی
- کیسهای جنسیتی و هویتی
- کیسهای قومی و نژادی
- کیسهای اجتماعی و فرهنگی
- کیسهای خشونت خانگی و موارد خاص فردی
بیشتر بخوانید: انواع کیس های پناهندگی
انواع روش درخواست پناهندگی
درخواست پناهندگی به طور کلی به چند روش اصلی صورت میگیرد. هر روش بستگی به شرایط کشور میزبان و موقعیت متقاضی دارد. در ادامه، انواع روشهای درخواست پناهندگی را بررسی میکنیم:
1. درخواست پناهندگی از داخل خاک کشور مقصد
در این روش، شخص متقاضی ابتدا به صورت قانونی یا غیرقانونی وارد خاک کشور مقصد میشود و سپس درخواست پناهندگی خود را به مقامات مربوطه ارائه میدهد. پس از ارائه درخواست، معمولاً متقاضی در مصاحبههای امنیتی و اطلاعاتی شرکت میکند و تا زمان بررسی نهایی درخواست، در کمپها یا مراکز اقامت موقت سکونت میکند.
2. درخواست پناهندگی در مرزهای کشور مقصد
در برخی موارد، افراد میتوانند درخواست پناهندگی خود را در مرزهای کشور مقصد ارائه دهند. به عنوان مثال، در فرودگاه، بندر یا مرز زمینی به مقامات مهاجرتی مراجعه کرده و اعلام پناهندگی میکنند. این روش به ویژه برای افرادی مناسب است که در کشور خود با خطر جدی روبرو هستند و نمیتوانند به صورت عادی وارد کشور مقصد شوند.
3. درخواست پناهندگی از طریق سفارت یا کنسولگری
برخی از کشورها به متقاضیان اجازه میدهند که از طریق سفارت یا کنسولگری خود در کشور ثالث (کشوری که در آن سکونت دارند یا به آن پناه بردهاند) درخواست پناهندگی کنند. این روش اما به ندرت استفاده میشود و بستگی به سیاستهای کشور میزبان دارد.
4. درخواست پناهندگی از طریق برنامههای اسکان مجدد (ریسِتِلمنت)
در برنامههای اسکان مجدد، سازمانهای بینالمللی مانند کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان (UNHCR) با همکاری کشورها، پناهندگان را از کشورهای میزبان موقت به کشورهایی که اسکان مجدد را میپذیرند منتقل میکنند. این برنامه مخصوص پناهندگانی است که در شرایط بحرانی به سر میبرند و در کشور پناهپذیر اولیه امنیت یا امکانات کافی ندارند.
5. درخواست پناهندگی از طریق ویزاهای خاص بشردوستانه
برخی از کشورها ویزاهای خاصی با عنوان «ویزای بشردوستانه» یا «ویزای حفاظت» صادر میکنند. این ویزاها برای افرادی است که به دلیل وضعیت حقوق بشر و امنیتی در کشور خود نیاز به حفاظت دارند. این افراد با دریافت این ویزاها میتوانند وارد کشور مقصد شوند و سپس درخواست پناهندگی کنند.
6. درخواست پناهندگی از طریق کمکهای حقوقی و حمایتی
در برخی موارد، سازمانهای غیردولتی یا وکلای مهاجرتی به متقاضیان کمک میکنند تا درخواست پناهندگی خود را به صورت رسمی ارائه دهند. این روش برای افرادی مناسب است که به دلایل قانونی یا زبانی نمیتوانند به تنهایی درخواست پناهندگی خود را مطرح کنند.
شرایط پناهندگی در کانادا
کانادا با در نظر گرفتن قوانین بینالمللی و اصول حقوق بشر، شرایط و مراحل خاصی را برای پذیرش درخواستهای پناهندگی تنظیم کرده است. در زیر برخی از مهمترین شرایط و مراحل پناهندگی در کانادا آورده شده است:
- دلایل معتبر برای پناهندگی (سیاسی، مذهبی، قومی، جنسیتی)
- حضور در خاک کانادا یا در مرزهای آن
- ارائه مدارک و شواهد معتبر
- همکاری با مقامات مهاجرتی کانادا
- عدم سابقه کیفری یا تهدید امنیتی
مراحل درخواست پناهندگی
مراحل درخواست پناهندگی در کانادا شامل چندین مرحله کلیدی است که متقاضیان باید طی کنند. در زیر این مراحل به تفصیل توضیح داده شده است:
1. ورود به کانادا
متقاضیان پناهندگی باید ابتدا به صورت قانونی یا غیرقانونی به کانادا وارد شوند. این کار ممکن است از طریق فرودگاه، مرز زمینی، یا دیگر نقاط ورود انجام شود.
2. ارائه درخواست پناهندگی
پس از ورود، متقاضی باید درخواست پناهندگی خود را به مقامات مهاجرت کانادا ارائه دهد. این درخواست معمولاً باید در مدت ۱۵ روز از زمان ورود به کشور ثبت شود.
3. تکمیل فرمها و مدارک
متقاضی باید فرمهای مربوطه (مانند فرم Basis of Claim یا BOC) را پر کند. این فرم شامل اطلاعات شخصی، دلایل درخواست پناهندگی و شواهد مربوط به خطراتی است که متقاضی در کشور مبدا با آن مواجه است. همچنین متقاضی باید مدارکی مانند شناسنامه، مدارک شغلی، و هرگونه شواهدی که ادعاهای او را پشتیبانی کند، جمعآوری کند.
4. ثبتنام و بررسی اولیه
پس از ثبت درخواست، یک جلسه ثبتنام ترتیب داده میشود که در آن اطلاعات متقاضی ثبت میشود و دادههای بیومتریک (مانند اثر انگشت و عکس) گرفته میشود. پس از ثبتنام، متقاضی یک شماره پرونده دریافت میکند که برای پیگیری درخواست و ارتباط با مقامات مهاجرت استفاده میشود.
5. مصاحبههای پناهندگی
متقاضیان به جلسه مصاحبه دعوت میشوند که در آن باید دلایل خود برای درخواست پناهندگی را توضیح دهند. این جلسه به عنوان مصاحبه رسمی با کمیسیون پناهندگی کانادا (IRB) برگزار میشود. متقاضی باید مدارک و شواهدی را که ادعاهایش را پشتیبانی میکند ارائه دهد.
6. تصمیمگیری
کمیسیون پناهندگی پس از بررسی درخواست و مصاحبه، تصمیم نهایی خود را در مورد درخواست پناهندگی صادر میکند.
تایید درخواست: در صورت تایید درخواست، متقاضی به عنوان پناهنده شناخته میشود و میتواند از مزایای قانونی و اجتماعی در کانادا بهرهمند شود.
رد درخواست: اگر درخواست رد شود، متقاضی ممکن است حق تجدید نظر یا درخواست پناهندگی مجدد داشته باشد.
7. مراحل تجدید نظر (در صورت رد درخواست)
اگر درخواست پناهندگی رد شود، متقاضی میتواند درخواست تجدید نظر به کمیسیون تجدید نظر مهاجرت (IAD) را ارائه دهد. این درخواست باید در مدت زمان معین (معمولاً ۳۰ روز) از زمان دریافت اطلاعیه رد درخواست ارائه شود.
8. ادغام در جامعه
پس از تایید درخواست پناهندگی، متقاضی میتواند به فرآیند ادغام در جامعه کانادایی مشغول شود، که شامل یادگیری زبان، یافتن کار، و دریافت خدمات اجتماعی میشود.
هزینه درخواست پناهندگی
در ادامه خلاصهای از هزینههای مرتبط با درخواست پناهندگی در کانادا ارائه میدهم:
1. هزینههای مربوط به مدارک و اسناد
متقاضیان ممکن است برای تهیه یا تجدید مدارک شناسایی مانند پاسپورت هزینههایی داشته باشند. همچنین، مدارک به زبانهای دیگر باید به انگلیسی یا فرانسه ترجمه شوند که این نیز هزینهبر است.
2. هزینههای بیومتریک
متقاضیان موظف به ارائه دادههای بیومتریک (اثر انگشت و عکس) هستند که هزینه آن حدود 85 دلار کانادا برای بزرگسالان و 50 دلار برای کودکان زیر 18 سال است.
3. هزینههای مشاوره و وکالت
استفاده از خدمات وکلای مهاجرت میتواند هزینهبر باشد و بسته به تجربه و شهرت وکیل ممکن است به هزاران دلار برسد.
4. هزینههای جانبی
در مدت انتظار برای تصمیمگیری در مورد درخواست، متقاضیان با هزینههای زندگی روزمره مانند اجاره مسکن و غذا مواجه هستند، که میتواند چالشبرانگیز باشد.
حقوق پناهندگی در کانادا
حقوق پناهندگی در کانادا به متقاضیان پناهندگی اجازه میدهد تا در یک محیط امن و حمایتگر زندگی کنند. این حقوق تحت قوانین و مقررات خاصی قرار دارند و شامل جنبههای مختلفی هستند. در ادامه به برخی از حقوق پناهندگان در کانادا اشاره میکنم:
1. درخواست پناهندگی در حقوق پناهندگی در کانادا
هر فردی که در کانادا به خطرات جدی در کشور مبدا خود مواجه باشد، حق دارد درخواست پناهندگی کند. این حق، به عنوان بخشی از حقوق پناهندگی در کانادا، به طور رسمی در قوانین بینالمللی و ملی به رسمیت شناخته شده است.
2. حمایت و حفاظت در حقوق پناهندگی در کانادا
پناهندگان در کانادا حق دریافت حمایت و حفاظت از دولت را دارند. این حق جزء حقوق پناهندگی در کانادا محسوب میشود و به معنای این است که آنها تحت هیچگونه خطر بازگشت به کشور مبدا خود قرار نخواهند گرفت. در صورت مواجهه با خطرات جدی، دولت موظف است از پناهندگان حمایت کند و امنیت آنها را تأمین کند.
3. دسترسی به خدمات بهداشتی در حقوق پناهندگی در کانادا
پناهندگان حق دارند به خدمات بهداشتی و درمانی دسترسی داشته باشند که بخشی از حقوق پناهندگی در کانادا به شمار میرود. در کانادا، پناهندگان میتوانند تحت برنامههای دولتی، خدمات بهداشتی لازم را دریافت کنند و از مراقبتهای پزشکی و درمانی بهرهمند شوند.
4. آموزش در حقوق پناهندگی در کانادا
پناهندگان حق دارند به نظام آموزشی دسترسی پیدا کنند که یکی از جنبههای مهم حقوق پناهندگی در کانادا است. این شامل حق ثبتنام در مدارس و مراکز آموزشی برای خود و فرزندانشان میشود. کانادا به آموزش و پرورش پناهندگان اهمیت میدهد و تلاش میکند تا شرایط یادگیری مناسب را برای آنها فراهم کند.
5. کار در حقوق پناهندگی در کانادا
پس از تایید درخواست پناهندگی، پناهندگان حق دارند در کانادا کار کنند که بخشی از حقوق پناهندگی در کانادا به شمار میرود. این امر به آنها این امکان را میدهد که از نظر مالی مستقل شوند و به جامعه جدید خود مشارکت کنند. همچنین، پناهندگان میتوانند به خدمات شغلی و آموزشی نیز دسترسی داشته باشند و مهارتهای لازم را برای موفقیت در بازار کار یاد بگیرند.
6. عدم تبعیض در حقوق پناهندگی در کانادا
پناهندگان در کانادا از حقوق برابر برخوردارند و نمیتوانند به دلیل وضعیت پناهندگی، نژاد، مذهب، جنسیت یا هر ویژگی دیگری مورد تبعیض قرار گیرند. این حقوق بخشی از حقوق پناهندگی در کانادا است و قوانین کانادا به وضوح تبعیض را ممنوع کرده و از حقوق پناهندگان حمایت میکند، تا اطمینان حاصل شود که آنها در یک محیط عادلانه و برابر زندگی میکنند.
7. تجدیدنظر در حقوق پناهندگی در کانادا
در صورتی که درخواست پناهندگی رد شود، پناهندگان حق دارند درخواست تجدیدنظر دهند که بخشی از حقوق پناهندگی در کانادا محسوب میشود. این امکان به آنها اجازه میدهد که شرایط خود را دوباره مورد بررسی قرار دهند و دلایل جدیدی را برای درخواست پناهندگی ارائه دهند، و این امر به آنها فرصت میدهد تا به دنبال حمایت و حفاظت مورد نیاز خود باشند.
8. حمایت اجتماعی در حقوق پناهندگی در کانادا
پناهندگان میتوانند از برنامههای حمایتی اجتماعی و مالی دولت بهرهمند شوند که بخشی از حقوق پناهندگی در کانادا است. این برنامهها شامل کمکهای مالی، مسکن و خدمات اجتماعی میشود که میتواند در دوران ابتدایی ورود به کانادا به آنها کمک کند و به تسهیل فرآیند انطباق با شرایط جدید و تأمین نیازهای اولیه آنها یاری رساند.
شهروندی کانادا برای پناهندگان
شهروندی کانادا برای پناهندگان به آنها این امکان را میدهد که پس از دریافت وضعیت پناهندگی و اقامت دائم، برای شهروندی درخواست دهند. این فرآیند جزئی از حقوق پناهندگی در کانادا است. پناهندگان باید حداقل سه سال در کانادا زندگی کرده، توانایی زبانهای رسمی (انگلیسی یا فرانسوی) را نشان دهند و در آزمون شهروندی موفق شوند. پس از پذیرش درخواست، آنها در مراسم دریافت گواهی شهروندی شرکت کرده و بهعنوان شهروند کانادایی شناخته میشوند. این وضعیت به آنها حق رأی، دسترسی به خدمات عمومی و پاسپورت کانادایی را میدهد و فرصت مشارکت فعال در جامعه جدیدشان را فراهم میآورد.
معایب و چالش های پناهندگی در کانادا
پناهندگی در کانادا میتواند فرصتهای زیادی را برای افراد فراهم کند، اما این فرآیند معایبی نیز دارد که باید به آنها توجه کرد. در ادامه به برخی از معایب پناهندگی در کانادا اشاره میکنم:
مدت زمان طولانی فرآیند: بررسی درخواستها ممکن است ماهها یا سالها طول بکشد.
عدم تضمین موفقیت: درخواستهای پناهندگی ممکن است رد شوند.
محدودیتهای مالی: مشکلات مالی در دوران انتظار برای بررسی درخواست.
فقدان شغل پایدار: عدم دسترسی به شغل مطمئن تا زمان دریافت مجوز کار.
اضطراب و فشار روانی: عدم قطعیت در آینده میتواند منجر به استرس شود.
دسترسی محدود به خدمات اجتماعی: امکانات کمتری نسبت به شهروندان کانادایی.
پیشداوری و تبعیض: ممکن است با تبعیض و پیشداوری در جامعه مواجه شوند.
چالشهای فرهنگی و زبانی: مشکلات انطباق با فرهنگ و زبان جدید.
روشهای مهاجرتی جایگزین پناهندگی در کانادا
اگر فردی به دنبال مهاجرت به کانادا است اما نمیخواهد از طریق پناهندگی اقدام کند، چندین روش دیگر برای مهاجرت وجود دارد. در ادامه به مهمترین روشهای مهاجرتی جایگزین اشاره میشود:
- برنامههای مهاجرت اقتصادی
- برنامههای خانوادگی
- برنامههای تحصیلی
- برنامههای سرمایهگذاری
- برنامههای پناهندگی بشردوستانه
- برنامههای بشردوستانه و حمایت از قربانیان آزار و اذیت
پناهندگی در کانادا با سازمان مهاجرتی نگار
سازمان مهاجرتی نگار یکی از مؤسسات معتبر در زمینه مشاوره و خدمات مهاجرت به کانادا است که به پناهجویان و مهاجران کمک میکند تا در فرآیندهای پناهندگی و مهاجرت موفق شوند. این سازمان با تیمی از وکلا و مشاوران مجرب، خدماتی نظیر مشاوره حقوقی، کمک در تهیه مدارک، نمایندگی قانونی در جلسات مصاحبه و حمایت پس از تأیید پناهندگی را ارائه میدهد. با تمرکز بر حقوق پناهجویان و فراهم کردن اطلاعات دقیق، سازمان نگار به افراد کمک میکند تا در کانادا به زندگی خود ادامه دهند و به جامعه جدید خود ادغام شوند.
نتیجهگیری
حقوق پناهندگی در کانادا به عنوان یک سیستم حمایت از افرادی که به دلایل مختلف مجبور به ترک کشور خود شدهاند، طراحی شده است. با وجود چالشها و مشکلات موجود، کانادا هنوز به عنوان یک مقصد امن برای پناهجویان شناخته میشود و حقوق آنها در این کشور بهطور جدی پیگیری میشود. آگاهی از حقوق و فرآیندهای موجود میتواند به پناهجویان کمک کند تا از فرصتهای موجود بهرهبرداری کنند و زندگی جدیدی را در کانادا آغاز نمایند.